Ο πλανήτης μας είναι ο μοναδικός που φιλοξενεί ζωή από όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Αυτό οφείλεται στην ύπαρξη του νερού, του οξυγόνου και άλλων παραγόντων όπως η απόσταση από τον Ήλιο, κ.ά. Βέβαια στο σύμπαν υπάρχουν δισεκατομμύρια αστέρια, γύρω από τα οποία περιστρέφονται πλανήτες όπως και στο δικό μας ηλιακό σύστημα. Το αν υπάρχει σε κάποιους από αυτούς ζωή είναι ένα ερώτημα στο οποίο δε μπορούμε να απαντήσουμε.
Η παρακάτω παρουσίαση περιέχει τις κυριότερες έννοιες της ενότητας
Η παρακάτω παρουσίαση περιέχει τις κυριότερες έννοιες της ενότητας
Οι λέξεις έμβιος και άβιος προέρχονται από την αρχαία ελληνική λέξη βίος που σημαίνει ζωή. Έμβιοςè (εν + βίος) Άβιος è (α + βίος)
Η λέξη έμβια αναφέρεται σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς (ιοί, βακτήρια, μύκητες, φυτά, ζώα, άνθρωποι), ενώ η λέξη άβια σε όλα τα αντικείμενα που δεν έχουν ζωή (χώμα, αέρας, νερό, κ.ά.).
Στα άβια κατατάσσονται και όσα υλικά προέρχονται από όντα που είχαν ζωή όπως ξύλο, δέρμα, μαλλί, βαμβάκι, κ.ά. Αυτά αποτελούν ειδική κατηγορία των άβιων και ονομάζονται νεκρά τμήματα ζωντανών οργανισμών.
Η λέξη έμβια αναφέρεται σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς (ιοί, βακτήρια, μύκητες, φυτά, ζώα, άνθρωποι), ενώ η λέξη άβια σε όλα τα αντικείμενα που δεν έχουν ζωή (χώμα, αέρας, νερό, κ.ά.).
Στα άβια κατατάσσονται και όσα υλικά προέρχονται από όντα που είχαν ζωή όπως ξύλο, δέρμα, μαλλί, βαμβάκι, κ.ά. Αυτά αποτελούν ειδική κατηγορία των άβιων και ονομάζονται νεκρά τμήματα ζωντανών οργανισμών.
Οι ζωντανοί οργανισμοί έχουν κάποιες χαρακτηριστικές λειτουργίες
Τρέφονται:
Οι ζωντανοί οργανισμοί χρειάζονται τροφή για να πάρουν ενέργεια και να αναπτυχθούν. Η ενέργεια αυτή εξασφαλίζεται μέσω της διατροφής τους. Τα φυτά μπορούν να συνθέτουν μόνα τους την τροφή τους, ενώ τα ζώα την παίρνουν έτοιμη από τα φυτά ή από άλλα ζώα. Αναπτύσσονται:
Τα ζώα αναπτύσσονται από τη μέρα της γέννησής τους μέχρι που να φτάσουν την ωρίμανσή τους. Τα φυτά αναπτύσσονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Οι ζωντανοί οργανισμοί αναπτύσσονται, ωριμάζουν, γερνούν και πεθαίνουν. Κινούνται: Τα ζώα μπορούν να μετακινηθούν από τόπο σε τόπο. Τα φυτά δε μπορούν να μετακινηθούν, αλλά μπορούν να κινήσουν τα φύλλα τους προς τον Ήλιο. Αναπνέουν: Ζώα και φυτά αναπνέουν για να προσλάβουν οξυγόνο, ώστε να κάψουν τις τροφές τους και να πάρουν ενέργεια. Αντιδρούν σε ερεθίσματα: Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί αντιδρούν σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος, ώστε να επιβιώνουν. Αναπαράγονται: Όλοι οι οργανισμοί αναπαράγονται και αφήνουν απογόνους για να συνεχιστεί το είδος τους. |
Σήμερα ο άνθρωπος δημιουργεί μηχανές που μιμούνται πολλές από τις λειτουργίες των ζωντανών οργανισμών. Παράδειγμα υπάρχουν ρομπότ που μπορούν να κινούνται, να αντιδρούν σε ερεθίσματα, κ.ά. Κάποιες όμως λειτουργίες όπως η αναπαραγωγή και το μεταβολισμό, δηλαδή την καύση τροφών για την παραγωγή ενέργειας τις συναντάμε μόνο σε ζωντανούς οργανισμούς.
Η μικρότερη μονάδα ζωής που συναντάμε είναι το κύτταρο. Πρόκειται για μικροσκοπικά εργαστήρια ζωής που για να τα δούμε χρειαζόμαστε ισχυρά μικροσκόπια. Στις παρακάτω εικόνες βλέπουμε ένα ζωικό και ένα φυτικό κύτταρο.
Ζωικό κύτταρο Φυτικό κύτταρο
Κάθε κύτταρο αποτελείται από τρία βασικά μέρη: την κυτταρική μεμβράνη, το κυτταρόπλασμα και τον πυρήνα. Τα φυτικά κύτταρα αποτελούνται επιπλέον και από τους χλωροπλάστες, το χυμοτόπιο και το κυτταρικό τοίχωμα.
Οι ζωντανοί οργανισμοί αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα. Όταν αποτελούνται από ένα μόνο κύτταρο λέγονται μονοκύτταροι, ενώ όταν αποτελούνται από περισσότερα λέγονται πολυκύτταροι.
Οι μονοκύτταροι οργανισμοί αποτελούνται από ένα μόνο κύτταρο που εκτελεί όλες τις λειτουργίες ενός οργανισμού. Παράδειγμα αποτελεί η αμοιβάδα που ζει σε στάσιμα νερά και κινείται αλλάζοντας το σχήμα της συνεχώς. Οι μονοκύτταροι οργανισμοί είναι μύκητες, βακτήρια και ιοί. Οι πολυκύτταροι οργανισμοί έχουν κύτταρα που είναι οργανωμένα σε ομάδες οι οποίες εξειδικεύονται στις λειτουργίες του οργανισμού. Στο κέντρο κάθε κυττάρου υπάρχει ο πυρήνας που περιέχει το DNA. Πρόκειται για ένα μεγάλο μόριο το οποίο περιέχει τις πληροφορίες για το γενετικό υλικό όλων των οργανισμών. Όλα τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των οργανισμών αποθηκεύονται στο DNA. Μοιάζει δε με μια διπλή έλικα ή μια σπειροειδή ανεμόσκαλα. |
Αμοιβάδα
|
Πατήστε πάνω στην εικόνα για να παρακολουθήσετε μια παρουσίαση απότο skoool.gr σχετικά με τα κύτταρα