Η επιφάνεια της Γης είναι καλυμμένη κατά το 70% από νερό, ενώ το υπόλοιπο 30% είναι η ξηρά. Η θάλασσα χωρίζει την ξηρά σε μεγάλες και μικρότερες εκτάσεις. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις ονομάζονται ήπειροι. Οι ήπειροι είναι κατά σειρά μεγέθους: Ασία, Αμερική, Αφρική, Ευρώπη, Ωκεανία. Η Ανταρκτική είναι ακατοίκητη γιατί καλύπτεται από πάγους όλο το χρόνο.
Μιά παρουσιάση από το daskalosa
Ψηφιακή εξάσκηση
http://www.purposegames.com/game/22f987cede
http://www.purposegames.com/game/49cd0072ba
http://www.purposegames.com/game/ceb8ceaccebbceb1cf83cf83ceb5cf82-cf89cebaceb5ceb1cebdcebfceaf-ceaecf80ceb5ceb9cf81cebfceb9-cebdceb7cf83ceb9cf89-game
http://www.purposegames.com/game/22f987cede
http://www.purposegames.com/game/49cd0072ba
http://www.purposegames.com/game/ceb8ceaccebbceb1cf83cf83ceb5cf82-cf89cebaceb5ceb1cebdcebfceaf-ceaecf80ceb5ceb9cf81cebfceb9-cebdceb7cf83ceb9cf89-game
Οι θάλασσες είναι υδάτινα τμήματα ανάμεσα σε τμήματα ξηράς. Είναι μικρότερες από τους ωκεανούς. Οι θάλασσες αποτελούν τμήματα ωκεανών. Παρακάτω φαίνονται οι θάλασσες που περιλαμβάνει κάθε ωκεανός:
Οι άνθρωποι από νωρίς χρησιμοποίησαν τις θάλασσες για τα ταξίδια τους. Ανέπτυξαν τις θαλάσσιες μεταφορές που ήταν γρηγορότερες και ασφαλέστερες από τις χερσαίες, χρηιμοποίησαν πορθμούς και κατασκεύασαν διώρυγες για να κινούνται ταχύτερα και οικονομικότερα.
Η διώρυγα της Κορίνθου ενώνει τον Κορινθιακό κόλπο με το Σαρωνικό. Κατασκευάστηκε το 1893 επί Χαρίλαου Τρικούπη.
Ο πορθμός του Γιβραλτάρ ενώνει τη Μεσόγειο θάλασσα με τον Ατλαντικό ωκεανό.
Νησί είναι ένα κομμάτι ξηράς πού περικλείεται από νερό. Τα μεγαλύτερα νησιά του κόσμου φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.
Τα μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου είναι κατά σειρά μεγέθους η Σικελία (Ιταλία), η Σαρδηνία (Ιταλία), η Κύπρος (ανεξάρτητο κράτος), η Κορσική (Γαλλία) και η Κρήτη (Ελλάδα).
Ομάδες κοντινών μεταξύ τους νησιών στην ίδια θαλάσσια περιοχή ονομάζονται νησιώτικα συμπλέγματα. Τέτοια είναι τα νησιά της Ιαπωνίας, της Ινδονησίας, των Φιλιππίνων, τα νησιά της Καραϊβικής, κ.ά. Νησιώτικα συμπλέγματα της Ελλάδας είναι οι Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, οι Σποράδες, τα Επτάνησα,...
Ομάδες κοντινών μεταξύ τους νησιών στην ίδια θαλάσσια περιοχή ονομάζονται νησιώτικα συμπλέγματα. Τέτοια είναι τα νησιά της Ιαπωνίας, της Ινδονησίας, των Φιλιππίνων, τα νησιά της Καραϊβικής, κ.ά. Νησιώτικα συμπλέγματα της Ελλάδας είναι οι Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, οι Σποράδες, τα Επτάνησα,...
Μία παρουσίαση από την κ, Βανέσσα Αντωνίου
Η Γη ενώ κινείται στο διάστημα, προστατεύεται από μια αέρια ασπίδα που ονομάζεται ατμόσφαιρα.
Η ατμόσφαιρα περιέχει πολλά αέρια και αποτελείται από στρώματα. Τα στρώματα της ατμόσφαιρας είναι η τροπόσφαιρα, η στρατόσφαιρα, η μεσόσφαιρα και η εξώσφαιρα. Η τροπόσφαιρα, που είναι το πυκνότερο και κοντινότερο προς τη Γη στρώμα, είναι και το σπουδαιότερο τμήμα της ατμόσφαιρας, επειδή μόνο σε αυτό αναπτύσσεται η ζωή στον πλανήτη μας. Σε αυτό το στρώμα εκδηλώνονται τα καιρικά φαινόμενα. Μετά τη τροπόσφαιρα βρίσκεται η στρατόσφαιρα. Στο τμήμα αυτό υπάρχει το στρώμα του όζοντος. Το όζον είναι πολύ σπουδαίο αέριο για τη ζωή στη Γη, αφού μας προστατεύει από τις υπεριώδεις ακτίνες του Ήλιου που προκαλούν βλάβες σε ζώα και φυτά. Μετά την στρατόσφαιρα βρίσκεται η μεσόσφαιρα που είναι και η ψυχρότερη περιοχή της ατμόσφαιρας με θερμοκρασίες μέχρι -90οC. Στη συνέχεια είναι το στρώμα της εξώσφαιρας, το οποίο είναι πολύ αραιό. Υπάρχουν μικρές ποσότητες αερίων. Σιγά-σιγά παύει να υπάρχει η ατμόσφαιρα και μπαίνουμε στο διάστημα. Αυτό γίνεται περίπου 1.000 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης. Τα αέρια της ατμόσφαιρας είναι το οξυγόνο, το πολυτιμότερο αέριο για τη ζωή στη Γη, το άζωτο, το διοξείδιο του άνθρακα, το όζον, οι υδρατμοί, η σκόνη και άλλα αέρια που είτε προέρχονται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες είτε υπάρχουν στην ατμόσφαιρα σε μικρές ποσότητες. |
Χωρίς την ατμόσφαιρα δε θα υπήρχε ζωή στη Γη, αφού:
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου
Προσομοίωση του φαινομένου του θερμοκηπίου από το Phet
Μια παρουσίαση από την κ. Βανέσσα Αντωνίου
Μια παρουσίαση από την κ. Βανέσσα Αντωνίου
Το κλίμα ενός τόπου εξαρτάται από:
1. Την απόστασή του από τη θάλασσα. Οι παραθαλάσσιες περιοχές έχουν ηπιότερο κλίμα με σχετικά θερμούς χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια
2. Το υψόμετρό του. Σε όσο μεγαλύτερο υψόμετρο βρίσκεται ένας τόπος, τόσο χαμηλότερη μέση θερμοκρασία έχει
3. Τις ειδικές τοπικές συνθήκες. Η υγρασία, οι άνεμοι, τα φυσικά εμπόδια ενός τόπου επηρεάζουν το κλίμα. Παράδειγμα, το Ιόνιο έχει περισσότερη υγρασία, επομένως το κλίμα του θα είναι υγρό ακόμη και το καλοκαίρι, ενώ το Αιγαίο έχει δροσερά καλοκαίρια λόγω των τοπικών ανέμων που φυσούν από το βορρά (μελτέμια).
4. Το γεωγραφικό του πλάτος. Τα ποσά θερμότητας που απορροφά ένας τόπος εξαρτώνται από τη γωνία με την οποία πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου στην επιφάνεια του. Όσο πιο μεγάλο γεωγραφικό πλάτος έχει ένας τόπος, τόσο πιο πλάγια πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου, με αποτέλεσμα τη μικρή απορρόφηση θερμότητας από τον τόπο αυτόν. Επομένως όσο πιο κοντά στον Ισημερινό βρίσκεται ένας τόπος, τόσο μεγαλύτερη είναι η μέση θερμοκρασία του.
1. Την απόστασή του από τη θάλασσα. Οι παραθαλάσσιες περιοχές έχουν ηπιότερο κλίμα με σχετικά θερμούς χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια
2. Το υψόμετρό του. Σε όσο μεγαλύτερο υψόμετρο βρίσκεται ένας τόπος, τόσο χαμηλότερη μέση θερμοκρασία έχει
3. Τις ειδικές τοπικές συνθήκες. Η υγρασία, οι άνεμοι, τα φυσικά εμπόδια ενός τόπου επηρεάζουν το κλίμα. Παράδειγμα, το Ιόνιο έχει περισσότερη υγρασία, επομένως το κλίμα του θα είναι υγρό ακόμη και το καλοκαίρι, ενώ το Αιγαίο έχει δροσερά καλοκαίρια λόγω των τοπικών ανέμων που φυσούν από το βορρά (μελτέμια).
4. Το γεωγραφικό του πλάτος. Τα ποσά θερμότητας που απορροφά ένας τόπος εξαρτώνται από τη γωνία με την οποία πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου στην επιφάνεια του. Όσο πιο μεγάλο γεωγραφικό πλάτος έχει ένας τόπος, τόσο πιο πλάγια πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου, με αποτέλεσμα τη μικρή απορρόφηση θερμότητας από τον τόπο αυτόν. Επομένως όσο πιο κοντά στον Ισημερινό βρίσκεται ένας τόπος, τόσο μεγαλύτερη είναι η μέση θερμοκρασία του.
Κλιματικές ζώνες της Γης
Τροπική ζώνη είναι η ζώνη που περιλαμβάνει περιοχές γύρω από τον Ισημερινό. Το κλίμα σε αυτές τις περιοχές είναι θερμό και υγρό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η ζώνη αυτή εκτείνεται από τον τροπικό του Αιγόκερω μέχρι τον τροπικό του Καρκίνου και υπάρχουν μόνο δύο εποχές: την περίοδο των βροχών και την περίοδο της ξηρασίας. Στον Ισημερινό η ημέρα και η νύχτα διαρκούν το ίδιο.
Πολικές ζώνες που περιλαμβάνουν τις περιοχές που βρίσκονται κοντά στους δύο πόλους της Γης. Το κλίμα αυτών των ζωνών χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και ξηρασία. Το καλοκαίρι είναι σύντομο και ψυχρό, ενώ η νύχτα το χειμώνα διαρκεί, ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, από πολλές μέρες μέχρι και 6 μήνες ακριβώς στους πόλους και το αντίστοιχο συμβαίνει με την ημέρα το καλοκαίρι. Εύκρατες ζώνες είναι οι περιοχές που εκτείνονται από τον τροπικό του Καρκίνου μέχρι το βόρειο πολικό κύκλο και από τον τροπικό του Αιγόκερω μέχρι το νότιο πολικό κύκλο. Χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη τεσσάρων εποχών. Οι περιοχές αυτές έχουν κρύους και υγρούς χειμώνες και θερμά και ξηρά καλοκαίρια. Η διάρκεια της ημέρας και της νύχτας είναι διαφορετική με την ημέρα μεγαλύτερη το καλοκαίρι. |
|
Φτωχή βλάστηση Πλούσια βλάστηση
Κατ’ αναλογία των κλιματικών ζωνών της Γης διαμορφώνονται και ζώνες βλάστησης, δηλαδή η κατανομή των φυτικών ειδών και της βλάστησής τους στην επιφάνεια της Γης.
Στη ζώνη αυτή συναντάμε τη φυτική διάπλαση της τούνδρας. Αυτή αποτελείται από βρύα, λειχήνες, μικρούς θάμνους και νανώδη δέντρα. Η βλάστηση επιβιώνει μόνο το σύντομο καλοκαίρι. Η πανίδα της περιοχής αποτελείται από τάρανδους, λύκους, πολικές αλεπούδες, αρκούδες, λαγοί, αποδημητικά πουλιά, κ.ά.
Στην εύκρατη ζώνη συναντάμε δάση από κωνοφόρα δέντρα (πεύκα, έλατα) που αποτελούν την τάιγκα. Η τάιγκα συναντάται αμέσως μετά την τούνδρα, συνήθως σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο. Στην τάιγκα ζει μικρότερη ποικιλία ζώων από ότι στην τούνδρα. Υπάρχουν αρκούδες, λύκοι, τάρανδοι, ελάφια καθώς και μικρότερα ζώα όπως λαγοί, τρωκτικά, ερπετά και μεταναστευτικά πουλιά.
Στην εύκρατη ζώνη συναντάμε φυλλοβόλα δάση (οξιές, βελανιδιές). Στα δάση αυτά υπάρχει μεγάλη ποικιλία ζώων, όπως ελάφια, ζαρκάδια, αγριογούρουνα, αλεπούδες, λύκοι, νυφίτσες, σκίουροι, τρωκτικά και πολλά είδη πτηνών.
Στη ζώνη αυτή συναντάμε και τη μεσογειακή βλάστηση (ελιές, αμπέλια, οπωροφόρα). Το είδος αυτό της βλάστησης το συναντάμε κυρίως γύρω από τη Μεσόγειο θάλασσα (εκεί οφείλεται και το όνομα του είδους αυτού της βλάστησης), αλλά και σε περιοχές της Αμερικής, της Νότιας Αφρικής και της Νότιας Αυστραλίας.
Τέλος στην εύκρατη ζώνη συναντάμε τις στέπες που είναι λιβάδια με ξερό κλίμα, μεγάλους και κρύους χειμώνες και ξηρά και πολύ ζεστά καλοκαίρια. Στέπες συναντάμε στην κεντρική Ασία και σε μικρότερο βαθμό στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Τα ζώα που ζουν στη στέπα είναι άγρια άλογα, αντιλόπες, βίσωνες, λύκοι, κογιότ, αλεπούδες, τρωκτικά, κ.ά.
Στη ζώνη αυτή αναπτύσσονται τα τροπικά βροχερά δάση. Επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και μεγάλη υγρασία. Λέγονται βροχερά δάση διότι η διαπνοή δημιουργεί σύννεφα και βρέχει σχεδόν καθημερινά. Βρίσκονται στην Ασία, Αυστραλία, Αφρική, Κεντρική Αμερική και σε πολλά νησιά του Ειρηνικού, σε γεωγραφικό πλάτος μέχρι και 28ο νότια και βόρεια του Ισημερινού. Στα δάση αυτά υπάρχει η μεγαλύτερη βιοποικιλότητα από όλα τα άλλα οικοσυστήματα του πλανήτη. Τα δέντρα φτάνουν σε μεγάλο ύψος, από 50 έως και 85 μέτρα. Εδώ συναντάμε πολλά είδη πιθήκων, μαϊμούδες, ερπετά και πτηνά. Ζουν επίσης και πολλά είδη θηλαστικών, ενώ υπάρχει μεγάλος αριθμός εντόμων.
Σαβάνα λέγεται μια μεγάλη πεδινή έκταση στην τροπική ζώνη που αποτελείται κυρίως από πόες και θάμνους, ενώ υπάρχουν διάσπαρτα μόνο δέντρα, όπως φοίνικες, κάκτοι και μικρά φυλλοβόλα με σκληρά αγκάθια. Εδώ ζουν τα μεγαλύτερα θηλαστικά του πλανήτη μας, όπως ελέφαντες, ρινόκεροι, καμηλοπαρδάλεις, ζέβρες, κ.ά. Υπάρχουν ακόμη πτηνά όπως οι στρουθοκάμηλοι, αλλά και μεγάλα σαρκοφάγα ζώα όπως τα λιοντάρια, οι τίγρεις, οι ύαινες, οι λεοπαρδάλεις, κ.ά.
Ηπειρωτικό ανάγλυφο ονομάζουμε μια μεγάλη ποικιλία γεωμορφολογικών στοιχείων. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν δύο μεγάλες ομάδες: τον κατακόρυφο διαμελισμό και τον οριζόντιο διαμελισμό.
Διαδραστικός πολυχάρτης της Ελλάδας από το ψηφιακό σχολείο
Οι μεγάλες πεδιάδες είναι αποτέλεσμα των εξωγενών δυνάμεων (ο άνεμος, το νερό, οι μεταβολές της θερμοκρασίας, κ.ά.). Οι δυνάμεις αυτές με το πέρασμα του χρόνου μειώνουν το ανάγλυφο της Γης, αποσαθρώνοντας τα βουνά και μεταφέροντας υλικά σε άλλες περιοχές μακριά. Με το πέρασμα πολλών εκατομμυρίων ετών, μια ορεινή περιοχή μετατρέπεται σε πεδιάδα.
|
Το ανάγλυφο της Γης είναι επηρεάζει τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή. Οι κλιματικές συνθήκες επιδρούν στις ανθρώπινες δραστηριότητες διευκολύνοντάς ή εμποδίζοντάς τες. Εκτός αυτού, το ανάγλυφο της Γης είναι αυτό που επιτρέπει ή εμποδίζει τις καλλιέργειες, το χτίσιμο πόλεων και χωριών, τα συγκοινωνιακά δίκτυα, τις μεταφορές και όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Οροσειρές και πεδιάδες του πλανήτη μας Πολυχάρτης της Γης
Πατήστε στην παραπάνω εικόνα για να δοκιμάσετε τις γνώσεις σας βρίσκοντας τις μεγάλες οροσειρές
Περισσότερες διαδραστικές ασκήσεις παρακάτω
Οροσειρές-πεδιάδες
Οροσειρές και βουνά της Ευρώπης
Πεδιάδες της Ευρώπης
Περισσότερες διαδραστικές ασκήσεις παρακάτω
Οροσειρές-πεδιάδες
Οροσειρές και βουνά της Ευρώπης
Πεδιάδες της Ευρώπης
Το γλυκό νερό υπάρχει στους ποταμούς και τις λίμνες της Γης. Αποτελεί δε μόνο το 0,02% της συνολικής ποσότητας του νερού που υπάρχει στον πλανήτη μας. Καλύπτει περίπου το 2% της επιφάνειας της Γης. Το γλυκό νερό υπάρχει σε πολύ μικρές ποσότητες, αλλά είναι απαραίτητο για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς.
|
Οι μεγαλύτεροι ποταμοί της Γης.
Ο μεγαλύτερος ποταμός της Γης είναι ο Νείλος που διαρρέει την Αφρική, ενώ δεύτερος σε μήκος είναι ο Αμαζόνιος στη Νότια Αμερική. Αν και δεύτερος σε μήκος περιέχει πολύ περισσότερο νερό, ενώ στις όχθες του βρίσκεται το μεγαλύτερο δάσος της Γης. Σύμφωνα με τους επιστήμονες εδώ παράγεται το 35% του οξυγόνου της ατμόσφαιρας.
Ο μεγαλύτερος ποταμός της Γης είναι ο Νείλος που διαρρέει την Αφρική, ενώ δεύτερος σε μήκος είναι ο Αμαζόνιος στη Νότια Αμερική. Αν και δεύτερος σε μήκος περιέχει πολύ περισσότερο νερό, ενώ στις όχθες του βρίσκεται το μεγαλύτερο δάσος της Γης. Σύμφωνα με τους επιστήμονες εδώ παράγεται το 35% του οξυγόνου της ατμόσφαιρας.
Ο Νείλος Ο Αμαζόνιος
Οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης
Λίμνες ονομάζονται μεγάλες λεκάνες στην επιφάνεια της Γης που είναι καλυμμένες από νερό. Οι λίμνες καλύπτουν κάτι λιγότερο από το 2% της επιφάνειας του πλανήτη μας. Οι περισσότερες περιέχουν γλυκό νερό, αν και υπάρχουν και αρκετές με αλμυρό νερό, όπως για παράδειγμα η Κασπία και η Νεκρά θάλασσα. Μάλιστα η Νεκρά θάλασσα έχει νερό που είναι 7,7 φορές πιο αλμυρό από αυτό της θάλασσας.
Λίμνες ονομάζονται μεγάλες λεκάνες στην επιφάνεια της Γης που είναι καλυμμένες από νερό. Οι λίμνες καλύπτουν κάτι λιγότερο από το 2% της επιφάνειας του πλανήτη μας. Οι περισσότερες περιέχουν γλυκό νερό, αν και υπάρχουν και αρκετές με αλμυρό νερό, όπως για παράδειγμα η Κασπία και η Νεκρά θάλασσα. Μάλιστα η Νεκρά θάλασσα έχει νερό που είναι 7,7 φορές πιο αλμυρό από αυτό της θάλασσας.
Κασπία θάλασσα. Ψάρεμα οξύρρυγχου Νεκρά θάλασσα. Κρύσταλλοι αλατιού
Η βαθύτερη λίμνη του κόσμου είναι η Βαϊκάλη στη Ρωσία. Περιέχει το 20% του γλυκού νερού που βρίσκεται στην επιφάνεια της Γης. Δυστυχώς οι ανθρώπινες δραστηριότητες γύρω της έχουν προκαλέσει σοβαρή ρύπανση στη λίμνη και κινδυνεύουν τόσο η χλωρίδα όσο και η πανίδα που εξαρτώνται από αυτήν για την επιβίωσή τους. Η Αράλη στην Ασία, ήταν κάποτε η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου. Από τη δεκαετία όμως του 1960 μικραίνει συνέχεια σε μέγεθος καθώς δύο μεγάλοι ποταμοί που την τροφοδοτούσαν εκτράπηκαν από την πορείας τους για να καλύψουν ανάγκες άρδευσης. Σήμερα η λίμνη έχει το ένα τέταρτο του αρχικού της μεγέθους. Τα νερά της πλέον είναι πολύ αλμυρά και δεν μπορεί να φιλοξενήσει ούτε χλωρίδα ούτε πανίδα. |
|
Διαδραστική εφαρμογή από το ψηφιακό σχολείο. Βρείτε τα ποτάμια και τις λίμνες
Ψηφιακή εξάσκηση
Τα μεγαλύτερα ποτάμια της Γης
Οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης
Βρες τις λίμνες
Βρες ποτάμια και λίμνες
Τα μεγαλύτερα ποτάμια της Γης
Οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης
Βρες τις λίμνες
Βρες ποτάμια και λίμνες
Η ιστορία του ανθρώπου είναι συνυφασμένη με το νερό. Από τότε που ο άνθρωπος εγκαταστάθηκε σε έναν τόπο, επέλεγε πάντα να είναι κοντά στο νερό, τόσο για να πίνει ο ίδιος και για να ποτίζει τις καλλιέργειές του όσο και για να ταξιδεύει εύκολα και γρήγορα.
Το σύνολο των περιοχών γλυκού νερού ενός τόπου, όπως είναι οι ποταμοί, οι λίμνες και οι πηγές αποτελούν το υδρογραφικό δίκτυο του τόπου. Το υδρογραφικό δίκτυο εξυπηρετεί την ύδρευση, την άρδευση ενώ καλύπτει τις ανάγκες των ανθρώπων για μετακινήσεις, ψυχαγωγία, αλλά και ενέργεια.
Το σύνολο των περιοχών γλυκού νερού ενός τόπου, όπως είναι οι ποταμοί, οι λίμνες και οι πηγές αποτελούν το υδρογραφικό δίκτυο του τόπου. Το υδρογραφικό δίκτυο εξυπηρετεί την ύδρευση, την άρδευση ενώ καλύπτει τις ανάγκες των ανθρώπων για μετακινήσεις, ψυχαγωγία, αλλά και ενέργεια.
Χρήσεις του νερού από τον άνθρωπο
Οι πρώτοι μεγάλοι πολιτισμοί της αρχαιότητας στήριξαν την ύπαρξη και ανάπτυξή τους σε ποταμούς. Ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας στηρίχτηκε στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη, η Αίγυπτος στον Νείλο, η Κίνα στο Κίτρινο ποταμό (Huang Ho) και η Ινδία στους Γάγγη και Ινδό.
Σήμερα υπάρχουν μεγάλοι ποταμοί που επιτρέπουν τη συγκοινωνία με ποταμόπλοια. Αυτοί οι ποταμοί λέγονται πλωτοί. Τέτοιοι ποταμοί είναι ο Τάμεσης στο Λονδίνο, ο Σηκουάνας στο Παρίσι, ο Δούναβης που περνά από πολλές πόλεις, ο Μισσισιπής στην Αμερική, ο Νείλος, ο Αμαζόνιος κ.ά. Οι πόλεις που είναι χτισμένες πάνω σε πλωτά ποτάμια έχουν πολλά οφέλη, όπως λιμάνι και εύκολο εμπόριο με άλλα μέρη του κόσμου και φυσικά ύδρευση και άρδευση.
Ο Τάμεσης Ο Σηκουάνας
Ο Δούναβης Ο Μισσισιπής
Το ταξίδι του Δούναβη μέσα από πόλεις και χώρες
Ο κύκλος του νερού
Το νερό στη φύση βρίσκεται σε έναν συνεχή κύκλο. Από την ηλιακή ακτινοβολία, τα επιφανειακά νερά της γης, δηλαδή τα νερά που βρίσκονται σε θάλασσες, λίμνες, ποτάμια, αλλά και στα εδάφη της στεριάς θερμαίνονται και εξατμίζονται. Έτσι, το νερό από υγρό µμετατρέπεται σε αέριο, δηλαδή σε υδρατμούς. Καθώς οι υδρατμοί κινούνται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, έρχονται σε επαφή µε ψυχρές αέριες μάζες, συμπυκνώνονται και σχηματίζουν τα σύννεφα. Κι έτσι, οι υδρατμοί µε το βάρος που αποκτούν, πέφτουν πάλι στη γη ως βροχή, χαλάζι ή χιόνι.
Το νερό που πέφτει στη στεριά περνάει στο υπέδαφος, απορροφάται από τις ρίζες των φυτών ή συνεχίζει το ταξίδι του προς τη θάλασσα, περνώντας μέσα από ρυάκια, ποτάμια, και λίμνες. Αυτή η διαρκής ανακύκλωση του νερού ονομάζεται υδρολογικός κύκλος ή κύκλος του νερού. Υπάρχει, δηλαδή µια σταθερή ποσότητα νερού που συνεχώς ανανεώνεται και “κινείται” σε έναν κλειστό κύκλο μεταξύ της θάλασσας, των σύννεφων και της γης. Οι άνθρωποι όπως και όλοι οι υπόλοιποι ζωντανοί οργανισμοί, χρησιμοποιούμε ξανά και ξανά το ίδιο νερό. Αν το σκεφτούμε, πίνουμε το ίδιο νερό που έπιναν κάποτε οι δεινόσαυροι!
Το νερό στη φύση βρίσκεται σε έναν συνεχή κύκλο. Από την ηλιακή ακτινοβολία, τα επιφανειακά νερά της γης, δηλαδή τα νερά που βρίσκονται σε θάλασσες, λίμνες, ποτάμια, αλλά και στα εδάφη της στεριάς θερμαίνονται και εξατμίζονται. Έτσι, το νερό από υγρό µμετατρέπεται σε αέριο, δηλαδή σε υδρατμούς. Καθώς οι υδρατμοί κινούνται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, έρχονται σε επαφή µε ψυχρές αέριες μάζες, συμπυκνώνονται και σχηματίζουν τα σύννεφα. Κι έτσι, οι υδρατμοί µε το βάρος που αποκτούν, πέφτουν πάλι στη γη ως βροχή, χαλάζι ή χιόνι.
Το νερό που πέφτει στη στεριά περνάει στο υπέδαφος, απορροφάται από τις ρίζες των φυτών ή συνεχίζει το ταξίδι του προς τη θάλασσα, περνώντας μέσα από ρυάκια, ποτάμια, και λίμνες. Αυτή η διαρκής ανακύκλωση του νερού ονομάζεται υδρολογικός κύκλος ή κύκλος του νερού. Υπάρχει, δηλαδή µια σταθερή ποσότητα νερού που συνεχώς ανανεώνεται και “κινείται” σε έναν κλειστό κύκλο μεταξύ της θάλασσας, των σύννεφων και της γης. Οι άνθρωποι όπως και όλοι οι υπόλοιποι ζωντανοί οργανισμοί, χρησιμοποιούμε ξανά και ξανά το ίδιο νερό. Αν το σκεφτούμε, πίνουμε το ίδιο νερό που έπιναν κάποτε οι δεινόσαυροι!
Ο κύκλος του νερού. Πηγή: earthguide
Η Γη αποτελείται από τρία διαφορετικά στρώματα, τον εξωτερικό φλοιό, το μανδύα και τον πυρήνα.
Ο εξωτερικός φλοιός είναι το στερεό περίβλημα της Γης. Υπάρχει ο ηπειρωτικός και ωκεάνιος φλοιός. Το μέσο πάχος τού ηπειρωτικού φλοιού είναι 35 χμ., αλλά τοπικά μπορεί να φτάσει τα 70χμ. Το μέσο πάχος του ωκεάνιου φλοιού είναι 7 χμ. Το επόμενο στρώμα είναι ο μανδύας που φτάνει μέχρι το βάθος των 2.900 χμ Κάτω από το μανδύα υπάρχει ο πυρήνας που φτάνει έως το κέντρο της γης. Ο πυρήνας διακρίνεται στον εξωτερικό που βρίσκεται σε υγρή/ρευστή κατάσταση και στον εσωτερικό που βρίσκεται σε στερεή κατάσταση και ο οποίος αποτελείται από σίδηρο και νικέλιο. |
Οι λιθοσφαιρικές πλάκες επιπλέουν πάνω στον μανδύα, ο οποίος βρίσκεται περίπου 30 χιλιόμετρα κάτω από τη λιθόσφαιρα. Ο μανδύας είναι ένα παχύ και ημίρευστο στρώμα από λιωμένα υλικά. Οι πλάκες κινούνται καθώς επιπλέουν πάνω στο μανδύα με αποτέλεσμα να συγκρούονται μεταξύ τους. Η μία πλάκα βουλιάζει κάτω από την άλλη, λιώνει και μετατρέπεται σε μάγμα, δηλαδή λιωμένα υλικά. Το μάγμα βρίσκει διέξοδο μέσα από ρωγμές του στερεού φλοιού και ανεβαίνει στην επιφάνεια, δημιουργώντας έτσι ηφαίστεια. Όταν το μάγμα εξέρχεται στην επιφάνεια, ονομάζεται λάβα.
|
Ο εξωτερικός φλοιός της Γης δεν παραμένει σταθερός. Αλλάζει συνεχώς λόγω των εσωτερικών και των εξωγενών δυνάμεων. Οι εσωτερικές δυνάμεις είναι τα ηφαίστεια και οι σεισμοί, οι οποίοι αλλάζουν τη μορφή της επιφάνειας.
Οι εξωγενείς δυνάμεις είναι ο άνεμος, η βροχή και οι μεταβολές της θερμοκρασίας. Αυτές οι δυνάμεις προκαλούν θρυμματισμό των πετρωμάτων στην επιφάνεια της Γης. Το φαινόμενο αυτό λέγεται αποσάθρωση. Στη συνέχεια ο άνεμος και η βροχή παρασύρουν μακριά τα υλικά της αποσάθρωσης, προκαλώντας μείωση του εδάφους στη συγκεκριμένη περιοχή. Το φαινόμενο αυτό λέγεται διάβρωση και προκαλεί καταστροφές στις περιοχές που συμβαίνει.
Αποσάθρωση Διάβρωση
Ο άνθρωπος προκαλεί μεταβολές στο περιβάλλον, οι οποίες γίνονται πολλές φορές αιτία δημιουργίας προβλημάτων.
Η κατασκευή φραγμάτων είναι πολύτιμη για τον άνθρωπο αφού τον προμηθεύει με νερό για ύδρευση και άρδευση. Με τα φράγματα αποφεύγονται τόσο η ξηρασία όσο και οι πλημμύρες σε μια περιοχή, αλλά αποτελούν εμπόδιο για πολλά είδη ψαριών και ζώων, ενώ προκαλούν ερήμωση στο υπόλοιπο μέρος του ποταμού που έχει φραχτεί και κυρίως στις εκβολές.
|